Mikroplastikler Uyku Düzenini Bozuyor Olabilir

Plastik, üretimi ve kullanımı kolay bir madde olsa da vücudumuza ve çevremize zararı oldukça büyük. Alışveriş poşeti 20 yıl, bir pet şişenin doğaya geri dönüşümü ise 450 yıl sürüyor.

Yeryüzündeki her insan yılda ortalama 60 kg plastik tüketiyor. Bu şekilde değerlendirdiğimizde gelecek için endişelenmemek mümkün değil. Günlük hayatımızda kullandığımız plastik ürünler, su şişeleri, gıda ambalajları, tekstil ürünleri ve hatta makyaj malzemeleri küçük ama etkisi büyük mikroplastik içerebiliyor.

Günümüzde mikroplastikler boyutlarından ötürü atık sulardan arıtılamıyor. Bu nedenle kolaylıkla nehir, göl ve deniz sularına karışabiliyor. Ancak mikroplastikler sadece suda değil toprakta da yaygın ve yediğimiz gıdalara bile sızabiliyor. Farkında olmadan, neredeyse aldığımız her lokmada küçük plastik parçaları yutuyor olabiliriz.

Yeni yayımlanan bir araştırmaya göre bu plastiklerdeki bazı kimyasallar kafeine benzer etki göstererek uykumuzu bozabiliyor. Environment International dergisinde nisan ayında yayımlanan çalışma, PVC ve poliüretan gibi plastiklerde bulunan kimyasalların, vücudun biyolojik saatini düzenleyen adenozin reseptörlerini etkileyerek uyku-uyanıklık döngüsünü bozabileceğini belirtiyor.

Kafein, adenozin reseptörünü devre dışı bırakarak bizi uyanık tutar. Plastik kimyasallar da adenozin reseptörünü aktive ediyor. Ancak adenozin reseptörü kimyasallar tarafından aktive edildiğinde vücudun doğal fizyolojik süreçlerini geciktirebiliyor. Bu durum da uzun vadede uyku bozukluklarına ve buna bağlı sağlık sorunlarına yol açabiliyor.

Sadece uyku düzenini değil, üreme, sindirim,  kalp damar sağlığını da olumsuz etkilediği biliniyor. Mikro plastiğe çok uzun süre maruz kalmak kanser riskini arttırıyor. Tümör büyümesini arttırıyor ve kalp damar rahatsızlıklarına neden olabiliyor.

Bizim günlük hayatımızda yapacağımız ufak değişiklikler bu maruziyeti elbette azaltacaktır. Örneğin; saklama kabı olarak plastik ürünler en sık tercih edilenler oluyor ama bunları kullanmak yerine cam kaplar tercihimiz olmalı. Poşet çaylar yerine dökme çayları tercih etmek, paketli ürün kullanımını sınırlandırmak, cam kesme tahtaları kullanmak mikroplastik alımını azaltacaktır.

Bitki çaylarımızı ve kahvelerimizi tek kullanımlık bardaklar yerine, cam porselen gibi termoslarda veya bardakta kullanmamız daha sağlıklıdır. Özellikle plastik ve karton bardaktaki içeceklere ısıyla beraber metallerin salınımını arttığı için daha büyük tehlike oluşturuyor.

Plastik kirliliğine karşı gerçek çözüm toplumsal olarak farkındalık arttığında olacaktır.  Plastiklere maruziyeti azaltmak, sağlığımızı korumak elbette bilinçli kişisel tercihler ve güçlü yasalarla mümkün olabilir.