Aile Yaşam Becerileri Nelerdir?

Firdevs Özbulat firdevsozbulat@gmail.com

Aile kurumu; yapısı ve işlevleri bakımından alternatifi olmayan ve kendine özgü yaşam becerileri üretebilen sistematik bir kurumdur. Toplumsal değişmeler, aile yaşantısının sürdürülmesinde daha fazla bilgi, donanım ve beceriyi gerekli hale getirmiştir.

Bu bilgi, donanım ve beceriler aile içinde sorunların çözülmesine ve risklerin azalmasına imkân sağlamaktadır. Ailenin yaşam becerilerini kısaca şu şekilde özetlemek mümkündür:

    Aile İçi İletişimin Devamlılığını Sağlamak Aile içi iletişim, aile üyelerinin her birinin birbiriyle kurdukları ilişkileri içerir. Aile üyelerinin iletişiminin kalitesi ailenin gücünü ve birlikteliğini etkilemektedir. Aile içi iletişim becerilerini geliştirmek tüm aile bireylerinin aktif olarak katılması gereken bir süreçtir. Bu süreçte suçlamadan, eleştiriden, hakaretten ve incitici sözcüklerden uzak durmak gerekir. Aile içi iletişimin devamlılığı için empati yapmanın önemi yadsınamaz. Empati yaparak düşünmeye çalışmak karşı tarafın ne hissettiğini, neden öyle davrandığını ve tepkilerinin kendilerine göre makul nedenlerini anlamanızı kolaylaştırır.

 

    Ailenin Kendi Doğal Kaynaklarını Kullanarak Problem Çözme Becerisini Kazanması Aile içi problemlerin temel sebepleri stres ve çatışmadır. Yeni bir bebeğin doğumu, ailede ölüm veya hastalık yaşanması, taşınma, işsizlik, maddi yetersizlik, uzun çalışma saatleri, ayrılık veya boşanma, çocuğun okula başlaması, çocuğun okul değiştirmesi, karı-koca anlaşmazlığı, aldatma-aldatılma ve sadakatsizlik gibi problemlere karşı ailenin geliştirebileceği en etkili başa çıkma yolu "ortaklaşa başa çıkma" tarzıdır. Bu sayede aile üyeleri problemi "benim problemim" veya "senin problemin" olarak değil, "bizim problemimiz" olarak algılarlar. Problem sorumluluğu ortak yüklenilir. Problem üzerinde konuşulurken sadece yaşanılan olaya odaklanmak sorunun tespitinin yapılmasında önemli bir işleve sahiptir. Bu tip başa çıkma tarzı kullanan ailelerin problemlerini kolaylıkla çözebildiği görülmektedir.

 

    Ailedeki Krizleri Yönetmek Ailedeki krizlerin en büyük sebebi adil paylaşımın olmamasıdır. Paylaşımın olduğu yerde güven olur ve güvenin olduğu yerde huzur ortaya çıkar. Ailedeki kriz dönemlerinde izlenilmesi gereken yol şu şekildedir: Problemi tanımlamak, olası çözüm yolları belirlemek ve çözüm yollarından birine karar verip onu denemektir. Bu süreçte önyargılı olmamak ve soğukkanlı kalabilmek önemli bir gerekliliktir.

 

    Etkili ve Yetkin Ebeveyn Olabilmek Etkili ve yetkin ebeveynler sorumluluklarını yerine getirirler, birbirleri ile iş birliği halinde olarak hareket ederler ve tutarlı bir şekilde davranırlar. Etkili ve yetkin bir ebeveyn olabilmek için çocuğun ihtiyaç ve isteklerini ayırt etmek gerekir. Etkili ve yetkin ebeveynler; çocuğun ihtiyaçlarını geciktirmeden şefkatle giderir, çocuğa ne yaparsa yapsın sevildiğini hissettirir, gelişim seviyesine uygun sorumluluklar verir, sorunları çözmesine imkân tanır, bağımsız kararlar vermesini sağlar ve çocuğun gerçekleştirmesi için koyduğu hedefleri yeteneklerine göre belirler. Etkili ve yetkin ebeveynler çocukları ile sürekli iletişim halindedirler ve birbirleriyle her şeyi konuşabilirler, birbirlerini dinlerler ve birbirlerine karşı dürüst olurlar.


Ailede Yaşam Boyu Değişen Rollere Uyum Sağlamak Aile yaşam döngüsü hem bireyi hem de toplumu etkileyen aileyi ve işlevlerini anlamada önemli bir araçtır. Aile yaşam döngüsü evlilikten önce başlar ve ailenin son üyesinin ölümüne kadar süren uzun bir süreçtir. Bu süreçte aile üyelerinin rolleri dönemsel olarak farklılık gösterir. Dönemsel olarak farklılık gösteren rolleri şu şekilde sıralayabiliriz:

✓Karı-Koca Rolü
✓Anne Rolü
✓Baba Rolü
✓Kardeşlik Rolü
✓Evlat Rolü

Ailenin maddi ihtiyaçları, sağlık ihtiyaçları, aile içi sosyal faaliyetler ve aile içindeki güç dağılımı rollerin oluşmasında görev alır. Aile üyelerinin rollerine uyum sağlaması beraberinde güven, anlayış, takdir ve mutluluk getirir.