SOSYOLOJİK PERSPEKTİFTEN AİLE KURUMU

İnsanlığın sosyal ve kültürel gelişmesinin tüm aşamalarında yer alan aile kurumu, genel olarak iki cins arasındaki ilişkileri düzenleyen ve neslin devamını sağlayan bir sistemdir. Ailenin tüm toplumlarda kabul görecek evrensel bir tanımının yapılması çok kolay değildir.

Çünkü aile kurumu, her toplumda farklı şekilde algılanırken, aynı toplumun değişik bölgelerinde ve tarihsel süreçlerinde de değişik özellikler gösterebilmektedir.
Aile kurumu, oldukça yoğun bir birimdir ve genellikle sorumlulukları ortak olan üyelerin bir organizasyonu olarak görülmektedir. Kan, cinsel ilişki ya da yasal bağlarla birbirine bağlı olan insanlardan oluşmuş ve mahrem ilişkilerle örülü bir grup olarak aile kurumu zaman içinde ayakta kalmayı başarmış, çok esnek bir toplumsal birim olarak tanımlanabilir. (Marshall, 1999: 7; Giddens,2000: 148; Sayın, 1990: 2).

Ailenin niteliklerine ilişkin değerlendirmeler, aslında dinsel, politik ve ekonomik yapıların etkileriyle temellendirilmektedir. Farklı etnik ve dinsel grupların tamamen özgül değerlerden beslenen inançlarından da söz edilebilir ve bu farklılıklar hem toplumsal cinsiyete yüklenen rollere ilişkin anlayışları hem aile içi işbölümünü ve çocuk yetiştirme tarzlarını hem de çalışmaya ve diğer toplumsal kurumlara karşı var olan tutumları etkilemeye devam etmektedir. (Marshall,1998: 8).

Birey ve toplum arasındaki ilk bağlanma mekanı olarak aile, üyelerinin sağlıklı sosyal ilişkiler geliştirebilmesi, kolektif eylem potansiyelini açığa çıkarabilmesi, normların ve kuralların içselleştirilmesi, sosyalleşmesi ve değerler alanına dahil olabilmesi için önemlidir.

Toplumla kurulan ilişkinin varoluşsal bir zorunluluğa taşınması yani bir bireyin kendini var edebilecek değer, anlam ve ahlaki içselleştirebilmesi, ilk olarak aile üzerinden gerçekleşeceği için önemlidir. Bu noktada aile ve sosyal sermaye bir arada anlam kazanır. Birey toplumu önce aile de keşfeder, tanır ve içselleştirir. Aile, insanın toplumdan bağımsız olamayacağının en güzel kanıtıdır.

Ailenin toplum için önemi ona verilen anlamın bireylere aktarılması, üyelerince paylaşılması, yeni sosyal ağlar üretmesi, yeni bağlamlar ve etkileşim alanları kurabilmesi dahası gerçekliğin yeniden üretilmesine katkı sunması ile mümkün olur. Bu anlamda aile dinamik bir süreç ve sistemdir.

Aile üzerinden inşa edilen saygınlığın, güvenin ve kolektif eylem alanlarının farklı toplumsal ve bireysel amaçlar için kullanılabilir bir değeri vardır. Sosyal sermaye kaynağı olarak aile kurumu, üyelerinin hedeflerinin ve ihtiyaçlarının gerçekleştirilmesinde veya karşılaşılan sorunların giderilmesinde önemli bir işleve sahiptir.
Haftaya görüşmek üzere…