AİLENİN İŞLEVLERİ NELERDİR?

Toplumun en küçük yapı birimi ve temel unsuru olan aile kurumu, insanlığın başlangıcından bu yana süreç içerisinde çeşitli değişikliklere uğramış olsa da varlığını koruyarak günümüze kadar gelmiştir. Aile, insanların yaşamlarını devam ettirecekleri ve bireyin toplumsal olan ile tanıştığı ilk çevredir. Toplumsal yaşamın devamı için gereken değerler ve kurallar, aile yaşamı içinde öğrenilir.

İnsanlığın sosyo-kültürel gelişiminde önemli bir fonksiyonu olan aile, genelde iki cins arasındaki ilişkileri ve neslin devamını düzenleyen, standartlaştıran bir sistemdir. Aile tanımlamalarından da anlaşıldığı üzere aile kurumu çok yönlü bir olgudur ve toplumda pek çok işleve sahiptir. Ailenin işlevlerini kısaca şu şekilde özetlemek mümkündür:

1. Ailenin Biyolojik (Üreme) İşlevi: İnsan neslinin devamı, anne-baba-çocuk ilişkisine bağlı olarak süregelmektedir. Bu nedenle aile kurumunun en önemli işlevlerinden biri insan neslinin devamlılığını meşru bir şekilde sağlamaktır. Modern dönemde, geleneksel olan aile biçimine alternatif olarak ortaya çıkan aile modellerine göz atacak olursak üremenin hiç ya da minimum düzeyde gerçekleştiğini görmekteyiz.
2. Ailenin Psikolojik Doyum Sağlama işlevi: Aile bireyleri arasında sürekli bir duygu akışı hakimdir. Güven, sadakat, sevgi, yakınlık, dayanışma, sorumluluk ve diğerkâmlık sağlıklı bir ailede görebileceğimiz duygu durumlarıdır. Aile üyelerinin yeterli psikolojik tatmine ulaşmaları anne-baba-çocuklar arasındaki duygusal ilişkiye ve bu ilişkinin devamlılığına bağlıdır. Aile üyelerinin psikolojik tatmine ulaşmaları her bir üyenin toplumsala karışma sürecine olumlu etki etmektedir.
3. Ailenin Ekonomik İşlevi: Toplumsal düzende her bireyin ihtiyaçları bulunduğu gibi aile içerisinde de bireylerin temel ve yaşamsal ihtiyaçları bulunmaktadır. Beslenme ve barınma ihtiyacı aile üyelerinin karşılıksız olarak birbirlerine sundukları hizmettir. Aile içerisindeki iş birliği her bir üyenin ihtiyaçlarının karşılanmasını kolaylaştırmaktadır.
4. Ailenin Eğitim İşlevi: Toplumsal bir varlık olan insanın yaşamını sağlıklı bir şekilde devam ettirebilmesi ve toplumsala uyum sağlayabilmesi için belirli bir eğitim sürecinden geçmesi gerekmektedir. Eğitim sürecinin başladığı ilk çevre ailedir. Bu süreçte başta çocuklar olmak üzere tüm aile bireyleri bilgi, görgü, beceri vb. değerlerle tanışırlar. Sağlıklı aile bireyleri bu süreç içerisinde gelişirler ve sosyal statüler edinmek üzere farklı motivasyonlar geliştirirler. Bu motivasyonlar aile üyelerine farklı roller kazandırır ve toplumsal ilişkilerin devamlılığı için temel yetkinlikler oluşmaya başlar.
5. Ailenin Dini İşlevi: Dini kuralların ve bu kuralların gerekliliklerinin, sebeplerinin öğrenilmesi ve uygulanması en başta ailede başlamaktadır. Ailedeki dini eğitim hususunda kültürden kültüre ve toplumdan topluma farklılıklar olduğunu görmekteyiz. Bazı toplumlar çocuğun dini yöneliminin aile tarafından belirlenmesi gerektiğini öne sürerken bazı toplumlar da çocuğun büyüdükten ve farkındalık kazanmasından sonra dinlerin kurallarını ve bu kuralların gerekliliklerini araştırarak dini seçimlerini kendilerinin yapması gerektiğini savunur.
6. Ailenin Boş Zamanları Değerlendirme İşlevi (Eğlendirme ve Dinlendirme İşlevi) Boş zamanın aile kurumu için önemi, aile üyelerinin sorumluluklarından sıyrılıp birbirlerine vakit ayırmalarına imkan sağlıyor olmasıdır. Bu etkileşim aile üyelerinin birlikte eğlenme, dinlenme ve hoş vakit geçirmesini sağlamaktadır. Aktif dinlenme olarak da adlandırabileceğimiz bu işlev aile içi stresin azalmasına, iletişim sorunlarının ortadan kalkmasına, aile üyelerinin birbirlerine bağlanmasına ve risklerin azalmasına yardımcı olmaktadır.