EBEVEYN TUTUM VE DAVRANIŞLARININ ÇOCUKLAR ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ

Ebeveynlerin çocuklara karşı tutumunun iki temel öğesi vardır:

 •Sevgi

•Disiplin

Kuramsal olarak en olumlu tutum; çocuğun temel gereksinimlerini en uygun biçimde karşılayan, çocukta yaşamsal faaliyetlerini sürdürebilme yetisi geliştiren ve iki temel öğeyi sağlıklı biçimde ve oranda içinde bulunduran tutumdur. Katı ve baskıcı disiplin tutumu ile davranışı yönlendirmeyi amaçlayan ebeveynler, çocuğun kendilerine karşı korku, öfke ve kızgınlık içinde olmasına neden olur. Bu tutum ve davranışlara maruz kalan kalan çocuklar saldırgan olmayı ve sorunlarını şiddet yoluyla çözmeyi öğrenirler.

Hoşgörülü ve demokratik ailelerde büyüyen çocuklar, arkadaşları ile ilişkilerinde daha başaralı, daha girişken, yaratıcı fikirler ileri sürebilen ve fikirlerini çekinmeden söyleme eğiliminde olan çocuklar olmaktadırlar. Sevgi ve şefkat, insan ruhunun üretebildiği en gönül okşayıcı duygulardır. Sevgi, övgü ve takdir insana değerli olduğu hissini verir. Değerli olduğunu hisseden insan da çevresine değer verir. Çocukları ile bu şekilde duygu paylaşımı yapabilen ebeveynler hem kendilerini hem de çocuklarını duygusal açıdan tatmin etmeyi başarır.

Ebeveynlerin neredeyse hepsinin amacı çocuklarını fiziksel ve ruhsal olarak sağlıklı yetiştirebilmektir. Bunda anne-babaların tutumlarının etkisinin büyük olduğu gerçeği yadsınamaz. Ebeveynlerin çocuklarına yönelik tutumlarının sağlıklı olması büyük oranda onların kendi içlerinde barışık, dengeli, huzurlu ve birbirlerine karşı sevgi ve saygılı olmalarına bağlıdır.

Çocuğun yaşına, cinsiyetine, ailenin sosyo-ekonomik durumuna, anne-baba arasındaki ilişkiye ve kültürel özelliklere göre değişkenlik gösteren ebeveyn tutumlarını dört başlık altında gruplandırabiliriz.

1- Aşırı Sevgi ve Gevşek Eğitim Bu tutumu gösteren ebeveynlerde sevgi duygusu çocuğa şımartılacak derecede çok verilir. Çocuğun yaşamında disiplin yok denecek kadar azdır. Çocuğa karşı herhangi bir beklentiye girilmez. Bu tarz yetiştirilen çocuklar genellikle yaşamlarında sorumluluk taşımayan hep alıcı olarak davranışlar sergileyen bireyler olarak karşımıza çıkar. Burada verilen bilinçsiz sevgi aşırı vericiliğe dayalı ve aşırı koruyucudur.

2- Aşırı Sevgi ve Sıkıcı Eğitim Bu tutumda sevgi, aynı birinci tutumda olduğu gibi çocuğa aşırı verici ve koruyucu bir davranışla sunulmaktadır. Çocuktan hiçbir şey esirgenmez ve çocuk için çeşitli olanaklar sağlanır. Buna karşılık olarak çocuktan ileri düzeyde başarı beklenir. Bu tutumla yetiştirilen çocukların nevrotik olma olasılıkları çok fazladır.

3- Yetersiz Sevgi ve Aşırı Disiplin Bu tutumu sergileyen ebevenyler çocuklarına karşı sıkı eğitim ve disiplin uygularlar. En küçük olayda şiddete başvurulur ve çocuk aşırı derecede cezalandırılır. Çocuk ebeveynleri tarafından aşağılanır ve hor görülür. Bu şekilde yetiştirilen çocuklarda saldırgan ve anti-sosyal davranışlara eğilim artar.

4- Gevşek Eğitim ve Yetersiz Sevgi Bu tutumda çocuğa gösterilen sevgi ve ilgi duygusu oldukça azdır. Ebeveynler çocuğun eğitimine ve gelişimine gereken özeni göstermez. Çocuk kendi yolunu bulmaya çalışır ve pasif ve donuk davranış sergilerler.

Kendine güvenen, değerleri ve yaşama ait hedefleri olan, uyumlu ve mutlu ebeveynler etkin bireyler yetiştirmede yeterli olabilmektedirler. Etkin anne- baba olabilmek için işe önce kendinizden başlamanız gerekir.

Başarılı ebeveyn olmak kendinizi çocuğunuza feda etmek değildir. İyi bir çocuk yetiştirmeden önce iyi bir ebeveyn olmayı seçmek gerekir. Önce iyi bir anne-baba olunur daha sonra iyi çocuk yetiştirilir.

Pozitif terbiyenin de kökeninde doğrudan bu yatar. Haftaya görüşmek üzere…